Basic HTML Version
30
Rusya’ya bağland›. 1936’da “özerk” ibaresi kald›r›larak
“Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti” kuruldu.
1924’ten 1934’e kadar tar›m politikalar› nedeniyle sorunlar
yaşand›. Pek çok Kazak boyu, Uygur bölgesine göç etti. II.
Dünya Savaş›’nda zor dönemler geçiren ve nüfusunda bü-
yük azalma olan Kazakistan SSC, Sovyet Sosyalist Cumhuri-
yetler Birliği dönemi boyunca Sovyet tar›m politikalar›n›n
uyguland›ğ› bir merkez oldu. Kazakistan, 1990 y›l›nda mey-
dana gelen ekonomik krizler ve Sovyet Sosyalist Cumhuri-
yetler Birliği’nin y›k›lmas›ndan sonra 1991 y›l›nda bağ›ms›z
olarak dünya arenas›nda yerini ald›.
Nüfus
1926’da 3 milyon 713 bin olan nüfus 1959 y›l›nda 1 milyon
azald›. 2006 verilerine göre ülkenin nüfusu 15 milyon 300
bindi. 1989’da 16 milyon 464 bin olan nüfus, 1999 nüfus
say›m›na kadar y›ll›k ortalama % 1’lik bir azalma ile 14 mil-
yon 953 bine düştü. 2000-2001 döneminde de düşme de-
vam etmesine rağmen, 2003-2004 döneminde azal›ş trendi
durarak % 0.7 oran›nda art›şla 14 milyon 951 bine ulaşt›.
2006 itibariyle nüfusun 15 milyon 300 bin mil-
yon olduğu tahmin edilmekteydi. Bugün ise ül-
kenin nüfusu 17 milyon 948 bine ulaşm›ş du-
rumda. Etnik gruplar›n dağ›l›m› ise şöyle:
Kazaklar %63.1, Ruslar %23.7, Özbekler %2.9,
Ukraynal›lar %2.1, Uygurlar %1.4, Tatarlar
%1.2, Almanlar %1.1.
Ekonomi
Bağ›ms›zl›ğ›n ard›ndan siyasi ve ekonomik istik-
rara kavuşan Kazakistan’da büyük petrol, uran-
yum, demir, alt›n ve kurşun rezervleri bulun-
maktad›r. Kazakistan doğal kaynaklar› ve coğ-
rafyas› itibar›yla önemli bir ülkedir. Hacim ve
çeşit bak›m›ndan mineral ve hammadde yatak-
lar› ile dünyan›n say›l› ülkelerinden biridir.
Kazakistan’da 1225 çeşit mineral ihtiva eden
493 yatak bulunmaktad›r. Uranyum, krom, kur-
şun ve çinko yataklar›n›n zenginliği itibar›yla
dünya ikincisi, mangan itibar›yla dünya üçüncüsü, bak›r
itibar›yla de beşincisidir. Kömür, demir ve alt›n rezervleri
itibar›yla Kazakistan dünya s›ralamas›nda ilk on ülke ara-
s›nda, doğalgaz, petrol ve alüminyum rezervleri itibar›yla
da s›ras›yla ilk on iki, ilk on üç ve ilk on yedi ülke aras›n-
da yer almaktad›r. Kazakistan’da 1996 y›l›nda dünyan›n en
büyük üçüncü alt›n madeni bulunmuştur. Dünyadaki kro-
mun %26’s›, alt›n›n %20’si, uranyumun %17’si Kazakis-
tan’dad›r.
Ülkenin mineral ve hammadde üretimi ise kendi ihtiyac›n›n
çok üstündedir. Bu nedenle metalik bizmut, süngersi titan-
yum, kil ve rafine bak›r, mangan ve konsantreleri üretiminin
yüzde 90’›, petrol, metalik kurşun ve çinko üretiminin yüz-
de 80’i ile doğalgaz, kömür, demir cevheri ve krom üretimi-
nin de yüzde 50’den fazlas› ihraç edilmektedir. Kazakistan
topraklar› alt›nda keşfedilmiş maddi zenginlik 2 trilyon ABD
dolar›ndan fazlad›r.
‹klim
Ülkenin okyanuslardan uzak kalmas› ve deniz tesirini iç k›-
s›mlara girmesini engelleyen büyük dağlar›n olmas›, Kaza-
kistan iklimini k›tasal kara iklim yapmaktad›r. Ülke genelin-
de yaz ve k›ş aylar› aras›nda ›s› fark› çok büyüktür. Ocak
ay›nda ortalama -19 dereceden -4 dereceye kadar, Temmuz
ay›nda ise +19 dereceden +26 dereceye kadar farkl›l›k gös-
termektedir.
Kazakistan’da 85 bin 22 akarsu bulunmaktad›r. Bunlar›n
büyük bir bölümü, 374 bin kilometrekarelik genişliğiyle
dünyan›n en büyük gölü olan Hazar Denizi, Aral Denizi ve
Balkaş Gölü su toplama havzalar›nda yer almaktad›r. Ayr›-
ca Kazakistan 48 bin civar›nda büyük ve küçük göle sahip-
tir. Ülkeyi boydan boya geçen başl›ca akarsular, Kazakis-
tan’daki bölümü 1700 kilometreyi bulan Ertis, 1400 kilo-
metrelik Esil, 1400 kilometrelik S›rderya ve 1082 kilometre-
lik Ural’d›r.