Basic HTML Version
eçti¤imiz Eylül ay›n›n ortas›nda,
tak›m›yla fiampiyonlar Ligi’nde
Borussia Dortmund karfl›s›na ç›k-
maya haz›rlanan Arsene Wenger,
yapt›¤› de¤erlendirmede maç ka-
dar Avrupa’daki kriz ortam›na da
de¤inmiflti. Ayn› zamanda Stras-
bourg Üniversitesi’nden ekonomi
diplomas› bulunan Wenger, ade-
ta fal bakarcas›na Eski K›ta’da en
fazla üç ay içerisinde büyük bir
finansal krizin do¤aca¤›n› öngör-
müfltü. Hatta en nihayetinde bir
süre sonra futbolun da bundan
etkilenece¤ini söylemiflti. Bu
aç›klamadan iki ay sonra Avru-
pa’n›n hasta adam› Yunanis-
tan’da Baflbakan Papandreu idare
edilemeyen borçlar yüzünden is-
tifa ederken, ondan bir hafta son-
ra bu kez daha büyük bir geminin
bafl›ndaki Berlusconi koltu¤una
veda etti. Avrupa ülkeleri gittikçe
daha derin bir bata¤a sürüklenir-
ken, Wenger’i hakl› ç›kar›rcas›na
bu kez ‹sviçre kulübü Neuchatel
Xamax’›n iflâs›na tan›k olduk.
Çok geçmeden ayn› ülkeden Ser-
vette’den de kötü haber gelirken,
Titanic misali “batmaz” denen
Glasgow Rangers bile vergi borç-
lar› sebebiyle en nihayetinde kay-
yuma devredildi.
Bugün hâlâ devam eden ekono-
mik darbo¤az ortam›nda zorluk
çeken hiçbir kulüp kendini gele-
cek konusunda rahat hissedemi-
yor. Zamanla kendi kendine bir
balon haline dönüflen futbolcu
G
ücretleri önünde sonunda patlaya-
cakt›. Ancak bunun küresel bir finan-
sal kriz ortam›na denk gelmesi, bir-
çok kulüp yönetimini paradoks için-
de b›rakt›. Futbol dünyas›ndaki bu
dengesizli¤i görmek için illâ ki Wen-
ger gibi ekonomi diplomas›na sahip
olmak gerekmiyordu. Mart ay›nda ‹s-
tanbul’da yap›lan UEFA kongresinde
aç›l›fl konuflmas›n› yapan Baflkan Pla-
tini, futbolun içerisinde hiç olmad›¤›
kadar çok para dönerken, yine hiç ol-
mad›¤› kadar borç bulundu¤unu be-
lirterek olaya asl›nda çok basit ama
aç›klay›c› bir bak›fl aç›s› getirmiflti.
Neuchatel Xamax, Servette, Glasgow
Rangers, Portsmouth gibi kulüplerde-
ki kritik yönetim hatalar› yerine, gele-
ce¤i görerek önlemini alan ve kendi
gemisinin çap›n› bilerek harcama ya-
pan kaptanlar olsayd›, bu tak›mlar
bugün kötü örnekler olarak karfl›m›za
ç›kmayabilirdi.
Ada vapuru su al›rken...
Ülkemizde futbol yönetimi hakk›nda
konu aç›ld›¤›nda y›llard›r akla ilk ör-
nek olarak Premier Lig kulüpleri gelir.
Ne var ki Ada tak›mlar›n›n imre-
nilecek hareketleri olsa da
bu durum birçok ‹ngiliz ve
‹skoç ekibinin tam anla-
m›yla borç içinde yüz-
dü¤ü gerçe¤ini de¤ifltir-
miyor. Avrupa’daki fi-
nansal krizin en derin-
den hissedildi¤i 2009-10
sezonu bafllarken Port-
smouth, maddi durumunu
bir nebze iyilefltirmek ad›na
Peter Crouch, Niko Kranjcar,
Glen Johnson gibi y›ld›z oldu-
¤u kadar mâliyetli oyuncular›-
n› elden ç›kar›yordu. Yine de bu
çabalar yetersiz kal›nca Portsmo-
uth birkaç ay içinde futbolcu ve
teknik ekibin maafllar›n› ödeyeme-
yecek konuma düflmekten kurtula-
mad›. Yönetim ve teknik adam de¤i-
fliklikleriyle geçen sezonun ortas›n-
da kulüp kayyuma devredildi. Ku-
rallar gere¤i dokuz puan silinmesi,
Portsmouth’un henüz Nisan ay›n›n
bafl›nda küme düflmesi manas›na ge-
liyordu.
Bu sezon Championship’te de zor
günler geçiren Portsmouth, finansal
durumunu toparlayamay›nca fiubat
ay›nda ikinci kez iflâs›n› aç›klad›. Bu
kez 10 puan› buhar olan kulüp, puan
tablosunun son s›ras›na yerlefliverdi.
Bu haberin mürekkebi ‹ngiliz gazete-
lerinde kurumadan daha büyük bir
gemi buzda¤›na çarp›yordu. Tarihin-
deki 54 resmi lig flampiyonlu¤u ile bu
dalda rekoru elinde tutan ve Avrupa
kupalar›nda final oynayan ilk Britan-
ya ekibi olma unvan›n› tafl›yan Glas-
gow Rangers, sanc›l› dönemlerin ar-
d›ndan iflâstan kurtulam›yordu. Ma-
y›s ay›nda Rangers’›n 30 milyon do-
lar› bulan borçlar›n› temizleme vaa-
diyle kulübü sat›n alan Craig Whyte,
finansal problemler için yeterli çö-
züm üretemedi. Nitekim kimi 2001
y›l›na kadar giden ve 14 milyon dola-
r› aflan vergi borçlar› sonucu 140 y›l-
l›k kulüp daha fazla dayanamad› ve
beyaz bayrak sallayarak kayyum yö-
netimine girdi.
Glasgow Rangers gibi köklü bir kulü-
bün iflâs etmesi ve 10 puan›n›n silin-
mesi sonucu taraftarlar›n ne
kadar endiflelendi¤ini anlat-
maya gerek bile yok. Ne
var ki yeni atanan yöne-
tim, tak›m›n kimli¤ini ko-
ruyarak maçlara ç›kma-
ya devam edece¤ini
belirtti ve bir an-
lamda tribünle-
re ufak bir
umut verdi.
Ard›ndan çeflitli müzakereler sonu-
cu en büyük gider kalemi olan fut-
bolcu ücretlerinde yüzde 25 ile 75
aras› kesintilere gidildi ve kulüp en
az›ndan sezon sonuna kadar nefes
alma f›rsat› buldu. Ezeli rakibinin bu
durumunu Türk filmlerindeki kötü
adam karakteri misali izleyen Celtic
CEO’su Peter Lawwell ise ‹skoç fut-
bolunun Rangers’a ihtiyac› olmad›-
¤›n› aç›kl›yordu. Ne var ki Avrupa
futbolunda kendinden söz ettirmek
ad›na tek silah› Old Firm derbisi
olan ‹skoç Ligi için bu demeç fana-
tizmden öteye geçemedi.
‹sviçre’de kaos
Galatasaray’›n 14 y›l önceki muci-
zevî Neuchatel Xamax zaferi olma-
sayd›, büyük ihtimalle kimse bu mü-
tevaz› ‹sviçre kulübünün ad›n› bu-
gün bilmeyecekti bile. Türk futbo-
lunda o günden sonra daha yeni ve
büyük baflar›lar geldikçe 5-0’l›k gali-
biyet yavafl yavafl arka planda kald›.
Geçti¤imiz Ocak ay›nda ise bu kez
Neuchatel Xamax kepenk indirerek
maziye kar›flt›.
Britanya Adas›’nda mâli problemler
yaflayan büyük bir kurum tamamen
iflâs etmeden önce devlet kontrolün-
de kurtar›lmaya çal›fl›l›r. Bu flekilde
birer can simidi bulan Portsmouth ve
Glasgow Rangers flimdilik hayatta ka-
labildi ancak ‹sviçre’deki durum bir
nebze daha ac›mas›z. Ekim ay›ndan
itibaren futbolcu maafllar›n›n yan› s›-
ra vergilerini ve hatta stadyum kiras›-
n› bile ödeyemeyen Xamax, al›c›lar›n
bask›lar› sonucu Ocak ay›nda iflâs
için mahkemeye baflvuracak
düzeye gelmiflti. Baflvurunun
kabul edilmesi ve kulübün lig-
den düflürülerek kap›s›na kilit
vurulmas› yeterinde iç karart›-
c› de¤ilmifl gibi, bu geliflme-
lerin birkaç saat sonras›nda
kulüp sahibi Bulat Chagaev
tutukland›. Neuchatel Xa-
max’›n bat›fl›n› engellemek
ad›na rüflvet vererek yanl›fl
belge düzenletme ile suçla-
nan Çeçen yönetici, ‹sviçre
66
TamSaha
TamSaha
67
Dünya ekonomisi
düzlükteyken futbol
endüstrisi de büyüme
rüzgâr›n› pefline takm›fl
halde ilerliyordu.
Mâliyetler günden
güne artt›¤›nda kimse
rüzgâr›n kas›rgaya
dönüfltü¤ünü
hissetmedi. Para
musluklar› kesilirken,
Avrupa ülkeleri de
birer birer ekonomik
krizle u¤rafl›r hale
geldi. Geminin
dümenini kontrol
edemeyen birçok kulüp
borç bata¤›na girdi ve
hatta bir k›sm› tarihin
tozlu sayfalar›na
yerleflti bile.
Mustafa Akkaya
Futbol Ekonomi
Batan
kulüpler