Page 50-51 - gri-sablaon1

Ancak KKTC’nin kurulmas›n›n ar-
d›ndan, FIFA ve UEFA taraf›ndan ül-
kenin futbolda “yasak bölge” ilân
edilmesi, KKTC Milli Tak›m›’yla
KKTC kulüplerinin, baflka ülkeler-
den tak›mlarla maç yapmas›n›n önü-
nü tamamen t›kad›. Hatta KKTC d›-
fl›ndan tak›mlar›n, KKTC topraklar›n-
da özel maç yapmalar› bile yasakla-
ra tak›ld›.
KKTC’li futbolcular›n çilesi
KKTC uyruklu futbolcular da haliyle
bu yasaklardan fazlas›yla mustaripti.
KKTC pasaportuyla yabanc› bir ülke-
de oynama flanslar› yoktu. Bunun
için ya güneye baflvurup K›br›s pasa-
portu almalar› gerekiyordu -ki bu-
nun da beraberinde apayr› sorunlar-
la karfl› karfl›ya kalacaklard›- ya da
ço¤u K›br›sl› Türk’ün yapt›¤› gibi
Britanya’ya yerleflip Birleflik Krall›k
vatandafll›¤›na geçecek ve o vesiley-
le kendilerine kulüp bulma aray›fl›na
gireceklerdi. Türkiye’ye gitmek de
ilk bak›flta bir çözüm olarak görüle-
bilirdi ama Türkiye Cumhuriyeti,
KKTC’yi ayr› bir ülke olarak tan›d›¤›
için, KKTC vatandafl› futbolcular da
yabanc› oyuncu statüsünde de¤er-
lendiriliyordu. Dolay›s›yla bu engel-
den kurtulmalar› için KKTC’li oyun-
cular›n TC vatandafll›¤›na geçmeleri
gerekmekteydi.
Türkiye’ye gelen az say›daki KKTC’li
futbolculardan belki de en tan›nm›-
fl›, 1980’li y›llarda Altay ve Sam-
sunspor formalar› giyen ve 1989’da
Samsunspor kafilesinin Havza’da
geçirdi¤i trafik kazas›nda hayat›n›
kaybeden Mete Adan›r’d›. Adan›r’›,
2000’li y›llar›n bafl›nda, Denizlispor
ve Trabzonspor’da top koflturan
Ömer R›za izledi. Türkiye’ye geldi¤i
dönemde henüz TC vatandafll›¤›na
geçmedi¤i için bir müddet yabanc›
oyuncu statüsünde oynamak zorun-
da kalan R›za’n›n durumu da o dö-
nemde bas›nda fazlas›yla yaz›l›p çi-
zilmiflti.
Kariyerini ‹ngiltere’de sürdüren an-
cak TC vatandafll›¤›na da geçip 8
kez de olsa A Milli Tak›m›n formas›-
n› giyen Mustafa ‹zzet ise futbol
dünyas›nda ad›n› muhtemelen en
çok duyuran K›br›s Türk’üydü.
Tan›nma çabalar›
KKTC, futbol dünyas›nda kendisini
gösterebilme ad›na çareyi, kendisi
gibi uluslararas› düzeyde tan›nma-
yan ülkelerin veya özerk bölgelerin
tak›mlar›n› bir araya getiren özel tur-
nuvalara kat›lmakta buldu. Bu tur-
nuvalar, 2006 yaz›nda Almanya’da
düzenlenen FIFI Wild Cup ile ayn›
y›l Kas›m ay›nda KKTC’nin ev sahip-
li¤ini yapt›¤› ELF Cup’t›. Alman-
ya’daki turnuvan›n ilk turunda
Grönland’› 1-0, Zanzibar’› da 3-1
yenerek yar› finale kalan KKTC, bu-
rada da Cebelitar›k’› 2-0’le geçti ve
finalde tekrar Zanzibar’la karfl›laflt›.
Normal süresi ve uzatmalar› golsüz
sona eren maçta penalt›larla gülen
KKTC, kupan›n sahibi oldu. ELF
Cup’ta da senaryo farkl› de¤ildi. ‹lk
turda K›r›m, Tacikistan ve Tibet’in
bulundu¤u gruptan üç maç›n› da ka-
zanarak ç›kan KKTC, yar› finalde
Zanzibar’› 5-0, finalde de K›r›m’›
3-1’le geçerek kupaya uzand›.
Ad› geçen turnuvalar, KKTC’nin ad›-
n›n uluslararas› futbol kamuoyunda
duyulmas›n› sa¤lad›ysa da FIFA ve
UEFA nezdindeki konumuna elbette
etki etmedi. Hatta 2007 y›l›nda ‹ngil-
tere’nin Luton Town tak›m›, Kuzey
Lefkofla’da Çetinkaya ile özel bir
maç yapacakt› ve bu maç için ‹ngiliz
Futbol Federasyonu’nun iznini bile
alm›flt› ama Rumlar›n flikayeti üzeri-
ne FIFA son anda devreye girerek bu
maç›n oynanmas›na engel oldu.
Ufak bir özel maç bile neredeyse
uluslararas› bir krize yol aç›yordu.
KKTC’nin futboldaki zincirlerinden
kurtulmas›, statüko göz önüne al›n-
d›¤›nda pek mümkün gözükmese de
K›br›s Türklerinin bu alandaki çal›fl-
malar› da sürüyor.
Özellikle Londra’daki K›br›s Türkleri
taraf›ndan kurulan ‘Embargoed!’ ad-
l› insan haklar› örgütü, ad›ndan da
anlafl›laca¤› gibi adan›n kuzeyi üze-
rindeki ambargonun kalkmas› ad›na
çal›flmalar yürütüyor ve bu çal›flma-
lar futbolu da kaps›yor. Örne¤in ör-
gütün, FIFI Wild Cup s›ras›ndaki
“Balls To Embargoes – Ambargolara
fiut” kampanyas›, az da olsa ses ge-
tirmeyi baflarm›fl ve KKTC’nin fut-
boldaki durumunun uluslararas› ka-
muoyunda tart›fl›labilmesini sa¤la-
m›flt›.
Cumhurbaflkan› Makarios devrildi,
yerine EOKA’n›n önde gelen üyele-
rinden Nikos Sampson getirildi. Ya-
flanan geliflmeler karfl›s›nda Türkiye
ivedilikle adaya askeri harekât dü-
zenleme karar› ald› ve 20 Tem-
muz’da da harekât bafllad›. ‹ki gün
içinde Rumlar ateflkes ilân etti ve ta-
raflar aras›nda müzakerelere geçildi.
Lâkin görüflmelerde bir anlaflmaya
var›lamay›nca Türkiye A¤ustos orta-
s›nda ikinci bir harekâta kalk›flt› ve
bunun sonucunda da aday› olufltu-
ran iki ana etnik unsur aras›nda bir
nüfus taksimi fiilen gerçeklefltirildi.
Rumlar adan›n ortas›ndan çekilen
Yeflil Hat’›n güneyine çekilirken,
Türklerin tamam› da hatt›n kuzeyine
yerleflti.
‹lk harekât› mazur gören ancak ikin-
cisine karfl› ç›kan di¤er devletler,
adada oluflan yeni yap›y› da onayla-
mayacaklard›. Bunun üzerine K›b-
r›s’ta yine bir belirsizlik sürecine gi-
rildi. 15 Kas›m 1983’te Kuzey K›br›s
Türk Cumhuriyeti’nin kurulmas› da
bu belirsizlikleri sonland›rmaya yet-
medi zira KKTC’yi uluslararas› dü-
zeyde bir tek Türkiye Cumhuriyeti
tan›d›.
K›br›s Ligi’nde
bir Türk: Çetinkaya
K›br›s’ta 60 y›l› aflk›n süredir yaflan-
makta olan gerilim, çat›flma ve belir-
sizlikten futbolun da nasibini alma-
mas› beklenemezdi do¤rusu. 1934
y›l›nda kurulan K›br›s Ligi’nin kuru-
cu üyeleri aras›ndaki sekiz tak›mdan
yedisi Rum, biriyse (Çetinkaya Türk
Spor Kulübü) Türk kimli¤i etraf›nda
flekillendirilmiflti. Dolay›s›yla Çetin-
kaya’n›n ligde yapt›¤› maçlar iki ulu-
su da karfl› karfl›ya getiren müsaba-
kalar niteli¤ine bürünmekteydi.
Rumlarla Türkler aras›nda gerilimin
baflgösterdi¤i 1950’lere kadar Çetin-
kaya’n›n K›br›s Ligi’nde mücadele
ediyor olmas› asl›nda çok fazla bir
sorun do¤urmam›flt›. 1950’lere ge-
lindi¤indeyse bir yandan adadaki iki
ulus aras›nda tansiyon yükselmeye
bafll›yor, bir yandan da Çetinkaya,
ilginçtir, tarihinin en baflar›l› döne-
mini yafl›yordu. 1951 y›l›nda K›br›s
Ligi’ni bugüne kadar kazanan tek
Türk tak›m› olarak tarihe geçen Çe-
tinkaya, 1952 ve 1954 y›llar›nda da
K›br›s Kupas›’n› müzesine götürmeyi
baflarm›fl, dahas›, bu kupalar› ald›¤›
sezonlarda oynamaya hak kazand›-
¤›, “süper kupa” niteli¤indeki K›br›s
fiildi maçlar›n›n üçünden de zaferle
ayr›lmay› bilmifl ve dört y›ll›k süre
içerisinde toplamda alt› kupay›
müzesine tafl›m›flt›.
Kaosun futboldaki
yans›malar›
Ancak Çetinkaya’n›n K›br›s
Ligi’ndeki varl›¤›, adada
yükselmekte olan gerilim ne-
ticesinde daha fazla süreme-
yecekti. 1955 y›l›nda Çetin-
kaya’n›n Pezoporikos tak›-
m›yla yapaca¤› maç önce-
sinde yaflanan olaylar, tak›-
m›n maça ç›kmas›n› engelle-
di. Bunun üzerine de K›br›sl›
Türkler ayr› bir futbol fede-
rasyonu kurarak kendi arala-
r›nda oynama ve Rum tak›m-
lar›yla maç yapmama karar›
ald›. Asl›nda adadaki bölün-
me, siyasi haritalardan evvel
futbol üzerinde gerçeklefl-
miflti. Öte yandan UEFA’n›n,
K›br›s Devleti’ne ba¤l› futbol
federasyonu olarak K›br›s
Futbol Federasyonu’nu tan›-
yor olmas›, do¤al olarak K›b-
r›s Türk Futbol Federasyo-
nu’nun UEFA nezdinde ta-
n›nmas›n› mümkün k›lm›-
yordu. Bunun sonucunda da
KTFF’ye ba¤l› tak›mlar›n Av-
rupa kupalar›nda mücadele
etme flanslar› da ortadan kal-
k›yordu.
Yine de 1962 y›l›nda, FIFA
Genel Sektereri Helmut Ka-
ser’in de onay›yla, K›br›s
Türk Karmas› ve KTFF’ye
ba¤l› kulüplerin baflka ülke-
lerin tak›mlar›yla özel maçlar yap-
mas›na izin ç›kt›. Bunun üzerine ay-
n› y›l K›br›s Türk Karmas› ile Türkiye
aras›nda bir özel maç da oynand›.
Ancak bunun ard›ndan K›br›s Türk
Karmas› uzun y›llar sahaya ç›kama-
d›.
1980’de ‹zmir’de düzenlenen ‹slam
Oyunlar›, K›br›s Türk Karmas›’n›n
kat›ld›¤› ilk özel turnuva oldu. Bura-
da dört maça ç›kan KTK, Türkiye’ye
5-0 ve Suudi Arabistan’a da 2-0
ma¤lup olurken Malezya’y› 2-1 yen-
di, Libya’ylaysa 1-1 berabere kald›.
50 TamSaha TamSaha 51