Basic HTML Version
uygulad›¤› politikay› Portekiz’in üç
büyük kulübü Porto, Benfica ve
Sporting Lizbon neredeyse birer var
olma amac› olarak benimsemifl du-
rumda. Özellikle Porto’nun uzun
y›llard›r takip etti¤i “keflfet, parlat,
sat” stratejisi, kulübü son 30 y›lda
Portekiz’in aç›k ara en baflar›l› tak›-
m› yaparken, Avrupa kupalar›nda da
meyvelerini verdi. Falcao, Lucho
Gonzalez, Lisandro, Meireles, Deco,
Bruno Alves ve daha birçok oyuncu-
dan kazan›lan yüksek bonservis üc-
retini ak›ll›ca kullanan Porto, tak›m-
dan ayr›lan her y›ld›z›n›n ve hatta
teknik direktörünün halefini ayn›
döngü sayesinde parlatabildi.
Öz de¤erler
2008 fiampiyonlar Ligi finali sona
erdi¤inde önce kaybeden Chelsea,
ard›ndan da flampiyon Manchester
United tak›m halinde Luzhniki Sta-
d›’n›n fleref tribününe ödüllerini al-
mak üzere ç›k›yordu. Mavi formal›-
lara merdivenlerde öncülük eden ki-
fli, kulübün o zamanki CEO’su Peter
Kenyon’du. S›ra K›rm›z›l›lara geldi-
¤inde ise en ön s›radaki isim, kulü-
bün ve ‹ngiltere’nin efsane futbolcu-
lar›ndan Bobby Charlton’dan baflka-
s› de¤ildi. Birçok kiflinin gözünden
kaçan bu ayr›nt›, belki de flimdiki
zengin kulüp sahiplerinin para öde-
yip de elde edemeyece¤i tek unsuru
simgeliyordu; köklü tarih ve gele-
nek…
Manchester United’da o gün tak›ma
tribün yolunda liderlik eden kifli
Alex Ferguson olsayd› hiç s›r›tmaz-
d›. Ancak kulübün hayli zengin geç-
mifli sayesinde, o gün görevindeki
22. y›l›n› yaflayan Ferguson’›n bile
önüne geçen biri bulunabiliyor.
Tüm bunlar›n yan› s›ra United kad-
rosunda hâlâ futbol oynayan Giggs
ve Scholes gibi emektarlar›n var olu-
flu, hem taraftar hem de genç oyun-
cular ad›na efli bulunmaz bir ilham
kayna¤›. Öyle ki, Bobby Charlton’›n
kulüple hâlâ süregelen yak›nl›¤›,
United’›n bugünkü kadrosu ile Matt
Busby’nin on y›llar öncesindeki
unutulmaz gençleri aras›nda müthifl
bir ba¤ kurabiliyor.
United’›n asil geçmiflinden beslenen
baflar›s› bile bugün onlar› ‹ngilte-
re’nin en baflar›l› ekibi yapmaya yet-
miyor. Zira ligde “gelenek” kavram›-
n›n kitab›n› bafltan yazm›fl bir Liver-
pool bulunuyor. United lig flampi-
yonlu¤u say›s›nda Liverpool’dan ön-
de olsa bile konu Avrupa baflar›s› ol-
du¤unda halen geride yer al›yor. Bill
Shankly ile ‹kinci Lig’den bafllay›p
flampiyonluklarla devam eden, onun
asistan› Bob Paisley ile Avrupa’n›n
zirvesine ç›k›p orada
y›llarca
kalan,
Shankly’nin bir di¤er
ç›ra¤› Joe Fagan ve
Kenny Dalglish’le iyi-
den iyiye hanedanl›¤a
dönüflen bir gelenekti
Liverpool’unki. Bu fleh-
rin çocuklar› olan Beat-
les, 60’larda müzi¤iyle
dünyay› sarsarken, o s›-
ralarda Shankly ve eki-
bi de “Boot Room” top-
lant›lar› ile kulübün ge-
lece¤ini flekillendiriyordu. Shankly
ile yard›mc›lar›n›n birer kadeh viski
eflli¤inde tak›m›n gidiflat›n›, taktikle-
ri ve bir sonraki rakibi analiz etti¤i
bu toplant›lar, t›pk› Beatles’›n beste-
leri gibi yarat›c›l›k ve uyum örne¤i
sergiliyordu.
Gelenekleriyle oldu¤undan daha
fazla öz kaynaklar›yla lige ve Avru-
pa’ya hâkimiyet kurmufl ekoller de
az de¤il. Bugün futbol anlay›fl›
Playstation’dan pek öteye gideme-
yen bir çocu¤un bile bu noktada ilk
anda Barcelona örne¤ini verdi¤i bir
ça¤da yafl›yoruz. Katalonya ekibinin
La Masia ile yakalad›¤› baflar›ya geç-
miflte Ajax’›n da birçok farkl› nesille
benzer yoldan ulaflt›¤› da bilinen bir
gerçek. Elbette Jock Stein’in tamam›
ayn› flehirde büyüyen gençlerden
oluflan Celtic tak›m›yla ligi ve Avru-
pa’y› domine etti¤i y›llar› da unut-
mamak gerek.
Machiavelli’nin Rönesans ‹talya-
s›’nda kurgulad›¤› politik egemenlik
stratejisi elbette bugün futbola o y›l-
lardaki kadar ac›mas›z ve totaliter
biçimde yans›mad›. Bayern Münih
gerek transfer anlay›fl› gerekse eko-
nomik yap›lanmas› sayesinde efli
benzeri az görülmüfl bir hegemon-
yay› y›llard›r sürdürmekte. Barcelo-
na ve Real Madrid’in di¤er rakiplerin
yan›nda devleflmesinin alt›nda TV
gelirleri önemli yer tutarken, Porto
ve Lyon tam birer tüccar edas›yla
öne ç›kt›. Yine de aralar›nda en ro-
mantik etkiyi b›rakanlar gelenekleri
ve öz kaynaklar›yla bir noktaya ge-
lenler oldu.
TamSaha
53
tenham’›n toplam y›ll›k geliri ise
181 milyon euro civar›nda. Yani
Barcelona ve Real Madrid’in sade-
ce TV yay›n›ndan kazand›¤› para,
araflt›rmada yer alan kulüplerin ya-
r›s›n›n toplam gelirinden daha faz-
la. Ayn› listedeki di¤er ‹spanyol
ekip olan ve 19. s›rada yer alan
Valencia ise 66 milyon eurosu TV
yay›nlar›ndan olmak üzere y›lda
toplam 117 milyon euroluk gelire
sahip. Yani La Liga’daki büyük
uçurum kesinlikle sadece saha içe-
risinden ileri gelen bir olgu de¤il.
Finansal güç
Futbol tarihinde hiçbir dönem, ra-
kiplere genel üstünlük kurma ve
h›zl›ca basamak atlama ad›na son
10 y›ldaki kadar elveriflli olmad›.
Zira bunun için tek ihtiyac›n›z
olan fley; Rusya, ABD veya Arap
Yar›madas›’ndan esen kuvvetli
rüzgâr› arkan›za almak. Chelsea,
Manchester City ve Paris Saint-
Germain gibileri dönem dönem ken-
di çöplüklerinin lider horozu olsalar
da henüz hiçbiri kârl› bir “iflletme”
olma s›fat›n› kazanamad›. Yine de
bu denli güçlü bir sermayenin yard›-
m› olmadan ekonomik yap›lanma-
s›yla rakiplerini geride b›rakan ku-
lüpler mevcut. Örne¤in Bayern Mü-
nih, saha içi baflar›y› merkeze koya-
rak gerçeklefltirdi¤i ticarî at›l›mlar
sonucu aral›ks›z tam 13 sezonu kâr
ederek kapatabildi. Deloitte’un son
raporunda 4. s›rada kendine yer edi-
nen Bayern’in y›ll›k 321 milyon eu-
roluk gelirinin 178 milyon eurosu ti-
carî kaynaklardan geliyor ve bu ra-
kam 12. s›radaki Manchester
City’nin tüm gelirlerinden daha faz-
la.
Jean Michel Aulas, 1987 y›l›nda
Lyon’u sat›n ald›¤›nda kulüp ‹kinci
Lig’e demir atm›flt› ve orta halli bir
görünümdeydi. Aulas, ak›lc› finansal
ve organizasyonel hamlelerinin yan›
s›ra yerinde teknik adam de¤ifliklik-
leriyle kulübü k›sa sürede Ligue 1’de
kal›c› hale getirdi. 2001-02 sezo-
nunda tarihinin ilk flampiyonlu¤unu
elde eden Lyon, bu unvan› 7 y›l pefl
pefle korumay› bildi. En önemlisi, bu
baflar›l› süreç boyunca tak›ma katk›-
s› ne olursa olsun hiçbir oyuncusunu
uygun teklif geldi¤inde satmaktan
geri kalmad›. Essien, Malouda, Abi-
dal, Tiago, Diarra gibi futbolcular
Lyon formas›yla y›ld›zlaflt› ve kulüp
bu isimler sayesinde toplamda tam
113 milyon euroluk bonservis ücre-
tini cebine indirdi. Yerlerine benzer
potansiyele sahip isimler mutlaka
bulundu ve bu flekilde sportif baflar›
ile finansal güç birlikte büyüdü.
Lyon’un flampiyonlu¤a her sezon
abone oldu¤u dönemde baflar›yla
52
TamSaha