Page 62-63 - gri-sablaon1

Ç
Örne¤in, dünyan›n bir numaral› fut-
bol ülkesinin kim oldu¤u yönündeki
bir soruya ço¤unluk “Brezilya” ce-
vab›n› verecektir. Sebep de bellidir;
sambac›lar›n en çok dünya flampi-
yonlu¤u yaflam›fl tak›m olmas›... An-
cak Brezilya’n›n 190 milyonluk bir
ülke oldu¤u gerçe¤i, bu de¤erlendir-
me yap›l›rken nedense göz ard› edi-
lir. Halbuki bu durum da dikkate al›-
nacak olursa, befl dünya flampiyon-
lu¤u bulunan Brezilya’da 38 milyon
kifli bafl›na bir dünya flampiyonlu¤u
düfltü¤ü görülmektedir. Öte yandan
Brezilya’n›n güney komflusu Arjan-
tin için bu oran 20 milyon kifliye bir
dünya flampiyonlu¤udur zira 40 mil-
yon nüfuslu Arjantin bugüne kadar
iki kez Dünya Kupas›’n› kucaklam›fl-
t›r. Sadece madalya tablosu k›stas
al›nd›¤›nda Brezilya’n›n üç kupa ge-
risinde olan ve bu alanda komflusu-
nu yakalayabilmesi için
ülkemizde “40 f›r›n ek-
mek yemek” ile ifade
edilebilecek türden bir
mesafe kat etmesi gere-
ken Arjantin’in, nüfus-
baflar› oran›na bak›ld›-
¤›nda Brezilya’n›n nere-
deyse iki kat› kadar bafla-
r›l› durumda olmas›ysa,
ezber bozacak cinsten-
dir.
En büyük Uruguay,
baflka büyük yok
Yaln›z bunu duyan Ar-
jantinlilere tavsiyemiz yi-
ne de ma¤rur olmamala-
r›. Nitekim onlardan bü-
yük Uruguay var! 3.5
milyonluk bu küçük Lâ-
tin Amerika ülkesi, 1930
ve 1950’de dünyan›n zir-
vesine ç›kmay› baflarm›fl-
t› ve dünya flampiyonu
olabilen ülkeler içerisin-
de, tahmin edilebilece¤i
gibi en az nüfusa sahip
ülke konumunda. 1.75
milyon Uruguayl› bafl›na bir
dünya flampiyonlu¤u elde ederek de
böylesine bir endekste adeta rakip-
siz vaziyetteler. Uruguay’›n, Güney
Amerika flampiyonluklar›nda da sa-
dece nüfusa orant›l› olarak de¤il, sa-
y›sal olarak da zirvede yer ald›¤› dü-
flünülürse, bu ülkenin dünyada belki
de en çok incelenmesi gereken fut-
bol diyar› oldu¤unu iddia etmek hiç
de abart›l› olmayacakt›r.
Dünya Kupalar›nda zafere ulaflan ta-
k›mlar›, ülkelerinde kaç kifli bafl›na
bir dünya flampiyonlu¤u kazand›kla-
r› fleklinde bir baflar› s›ralamas›na tâ-
bi tutacak olursak, Uruguay’›
(1/1.75 milyon) 60 milyonluk nüfu-
suyla dört dünya flampiyonlu¤u gö-
ren ‹talya (1/15 milyon) izliyor.
Üçüncü s›rada, az önce bahis konu-
su olan Arjantin (1/20 milyon) var.
Dördüncülükteyse Almanlar var an-
cak burada hesaplamalar biraz kar›-
fl›yor. Çünkü Almanlar kazand›klar›
üç dünya flampiyonlu¤u esnas›nda
Bat› Almanya ad› alt›nda yar›fl›yor-
lard› ve o ülkenin nüfusu 63 milyon
civar›ndayd›. Do¤u Almanya ile bir-
leflmenin ard›ndansa bu say› 81 mil-
yona ç›kt›. Dolay›s›yla Almanya ad›-
na bu endekste yaz›lacak de¤er,
1/21 milyon ile 1/27 milyon aras›n-
da de¤iflebilir. Yine de bu durum,
Almanlar›n genel s›ralamadaki yer-
lerini etkilememekte. Mevzubahis
s›ralamada, Almanya’y› Brezilya
(1/38 milyon) takip ediyor. Brezil-
ya’n›n hemen ard›ndan, alt›nc› s›ra-
da gelen ülkeyse ‹spanya (1/45 mil-
yon)... ‹spanyollar› da s›ras›yla ‹ngi-
lizler (1/52 milyon) ve Frans›zlar
(1/65 milyon) izliyor.
Aç›y› biraz daha geniflletip Dünya
Kupalar›nda final oynayan ülkelere
de göz atacak olursak, tüm bu ülke-
ler içerisinde Uruguay yine en az
nüfusa sahip olmas›yla dikkat çeki-
yor. Hatta hatta Dünya Kupalar›nda
yar› final oynayan ülkeler aras›nda
bile Uruguay’dan daha “tenha” ola-
n› yok. Çeyrek final gören tak›mlar
incelendi¤indeyse Uruguay’›n ya-
n›nda takdiri hak eden iki ülke daha
karfl›m›za ç›k›yor. 3 milyon nüfuslu
Galler ve 1.7 milyon nüfuslu Kuzey
‹rlanda... ‹lginçtir, bu iki ülke de
1958 Dünya Kupas›’nda son sekize
kalm›fllard›.
Avrupa’n›n zirvesinde
Danimarka var
Avrupa flampiyonalar› için de ben-
zer bir s›ralamada bulunulacak olur-
sa, bir kez daha kupay› en çok kaza-
nan tak›m ad›na ifllerin tersine dön-
meye bafllad›¤› görülebilir. Alman-
lar, ikisi Bat› Almanya döneminde
olmak üzere bu flampiyonay› üç kez
kazanm›fllard› ve ister Bat› Alman-
ya’n›n iki flampiyonlu¤unu o dö-
nemki Bat› Almanya’n›n nüfusuna
oranlay›n (1/31.5 milyon), ister üç
flampiyonlu¤u da bugünkü Alman-
ya’n›n nüfusuna oranlay›n (1/27 mil-
yon), Almanya zirvenin k›y›s›ndan
in Halk Cumhuriyeti’nin son y›l-
larda dünyadaki ekonomik pazar-
daki pastadan pay›na düflen dilimi
gitgide artt›rmas›, bu durumla ilgi-
li yüzeysel bir tespitte bulunmaya
niyetlenen kifliler taraf›ndan ge-
nellikle hep, “Abi 1.5 milyara ya-
k›n nüfus var adamlarda, denizde
kum, onlarda ucuz iflgücü” diye
yorumlan›r. Benzer bir biçimde,
biliflim alan›nda Hintlilerin çok
say›da programc› ç›karmaya bafl-
lamas› da “Nas›lsa adamlar›n 1
milyar nüfusu var, onlardan ç›k-
mayacak da kimden ç›kacak?” de-
nilerek normallefltirilir. Biraz daha
ileri gidecek olursak, Türkiye’nin
‹ran haricindeki herhangi bir kom-
flusuyla en ufak bir husumet yafla-
mas› halinde, Anadolu’nun s›ra-
dan bir k›raathanesinde yap›lacak
yorumlar›n bafl›nda “Onlar da kim
oluyor, tükürsek bo¤ulurlar” ifade-
si gelir.
Tüm bu deyifllerin s›¤l›klar› ve yü-
zeysellikleri bir yana, iflaret ettik-
leri ciddi bir nokta da var asl›nda;
nüfusun önemi. Bir ülkenin fazla
nüfusa sahip olmas›, en basitin-
den, insan eliyle veya insan
say›s›na ba¤l› olarak yap›la-
cak her türlü iflte, o ülkenin
flans›n› artt›rmaktad›r. Elbet-
te insan›n yetiflmesi de çok
önemli ve bunu etkileyecek
de e¤itim sisteminden tutun
bir ülkedeki yemek yeme al›flkan-
l›klar›na var›ncaya kadar yüzlerce
farkl› de¤iflken var. Ancak varsa-
y›msal olarak, ceteris paribus (di-
¤er tüm flartlar›n ve koflullar›n eflit
olmas›) bir durumda, fazla nüfu-
sun getirece¤i avantaj› anlayabil-
mek için basit bir örnek yeterli.
Diyelim ki her yüz bin kifliden bi-
ri, çok üst düzey bir bilim insan›
olabilecek zekâya sahip. Böyle bir
durumda, 1 milyon nüfuslu Do¤u
Timor’da çok üst düzeyde bir bi-
lim insan› olma ihtimâli bulunan
10 kifli ç›karken, bu say› 1 milyar
nüfuslu Hindistan’da 10 bine yük-
seliyor.
Bütün bunlar› anlatmam›z›n as›l
sebebi, nüfusun önemine, k›raat-
hane sohbetlerinde bile s›kça de-
¤inen bir toplum olmam›za, üste-
lik de o k›raathane sohbetleri ara-
s›nda futbolun da kendisine en
çok yer bulan konulardan biri ol-
mas›na ra¤men, futbol ile nüfus
aras›ndaki iliflkiyi nedense hiçbir
zaman ak›llar›m›za getirmeyiflimiz
ve olaylara ara s›ra da olsa bu
pencereden bakmay› denemeyifli-
miz. Üstelik yaln›zca Türklerle
alâkal› bir davran›fl biçimi de de¤il
bu. Dünya genelinde de bir ülke-
nin futboldaki baflar›s›, genel ola-
rak sadece k›ta ve dünya flampi-
yonlar›nda elde edilen baflar›larla,
o ülkenin, dünyan›n önde gelen
kulüplerinde oynayan oyuncular›-
n›n say›s›yla ölçülüyor. Oysa ki bu
baflar› k›staslar›n› “eldeki imkanlar
do¤rultusunda de¤erlendirebil-
mek” ad›na söz konusu ülkelerin
nüfuslar›yla da bir oranlamaya gi-
dilecek olursa, ortaya çok daha
farkl› sonuçlar ç›kabilir.
62 TamSaha TamSaha 63
Onur Erdem
Küçük ülkelerin
büyük tak›mlar›
Brezilya’n›n dünyan›n bir numaral› futbol ülkesi oldu¤unu
düflünenler… Bu yarg›n›z› tekrardan gözden geçirmenizde
fayda var. Ayn› flekilde Almanya, ‹spanya, Arjantin ve
‹talya’y› da unutun, zirvede yer alanlar çok farkl›...