Siftah Özcan Altu¤
ve Fenerbahçe’den
Futbol Federasyonu
Baflkan› Orhan fieref
Apak’›n giriflimleriyle
kurulan ve o dönemdeki
ad› “Millî Lig” olan
Türkiye Profesyonel
Birinci Ligi’nin ilk maç›
21 fiubat 1959’da
‹zmir’de ‹zmirspor ile
Beykoz aras›nda
oynand›. ‹zmirspor’un
2-1 kazand›¤› maç›n
11. dakikas›nda meflin
yuvarla¤› rakip filelere
gönderen Özcan Altu¤,
lig tarihine “ilk golü atan
futbolcu” olarak geçti.
O sezon 16 tak›mla
oynand›. Tak›mlar 8’er
kiflilik iki gruba bölündü
ve bu gruplara “K›rm›z›”,
“Beyaz” isimleri verildi.
‹ki grubun birincileri
final oynayacak ve
flampiyon belirlenecekti.
Beyaz Grup’un lideri
Fenerbahçe ile K›rm›z›
Grup’un lideri
Galatasaray finale adlar›n› yazd›rd›. ‹lk maç› 1-0
kaybeden Fenerbahçe, rövanfl› 4-0 kazanarak
Türkiye 1. Ligi’nin ilk flampiyonu unvan›n› elde
etti. 1959-1960 sezonundan itibaren grup sistemi
kald›r›ld› ve lig bugünkü haliyle oynanmaya
baflland›. “Milli Lig” ad› k›sa bir süre sonra
“Türkiye 1. Ligi” olarak de¤ifltirildi.
Ligde 1987-1988 sezonuna kadar galibiyete
2 puan verilirken, o sezondan itibaren galibiyete
3 puan verilmeye bafllanmas›yla gol
ortalamalar›nda büyük art›fl görüldü. 90’l› y›llarda
iletiflim teknolojileri ve TV yay›nc›l›¤› alan›nda
yaflanan geliflmeler de Türk futbol liglerine
s›çrama yapt›rd›. Özel televizyon kanallar›n›n
kurulmas›n›n ard›ndan flifreli yay›nlara geçilmesi,
Türk futbolu için büyük bir gelir kap›s› açt›.
Galatasaray’›n UEFA Kupas›’ndaki baflar›s›,
Milli Tak›m’›n 2002 y›l›nda Dünya Kupas›’nda,
2003 y›l›nda ise Konfederasyon Kupas›’nda
üçüncü olmas›, 2008 Avrupa fiampiyonas› yar›
finali, Türk futbol tarihinin önemli geliflmeleri
olarak kay›tlara geçti. 2002-03 sezonunda ad›
Türkiye Süper Ligi olarak de¤ifltirilen lig, 2005-10
sezonlar› aras›nda Turkcell’in sponsorlu¤u ile
birlikte Turkcell Süper Lig ad› alt›nda oynand›.
Organizasyonun ad› 2010-11 sezonundan itibaren
Spor Toto Süper Lig oldu.
1959’da Milli Lig’le bafllayan lig tarihimizde 51
sezon boyunca Fenerbahçe, Galatasaray, Befliktafl
ve Trabzonspor d›fl›nda flampiyon ç›kmam›flt›.
Ancak 2009-10 sezonunda Bursaspor bu gelene¤e
son vererek ligimizin beflinci flampiyonu olmay›
baflard›. Lig tarihinde Fenerbahçe’nin 18,
Galatasaray’›n 17, Befliktafl’›n 11, Trabzonspor’un
ise 6 flampiyonlu¤u bulunuyor.
Üst üste flampiyonluk
rekoru Galatasaray’›n
Ligimizde üst üste flampiyonluk rekoru
Galatasaray’a ait. Sar›-k›rm›z›l› tak›m, Fatih
Terim’in Teknik Direktörlü¤ü üstlendi¤i 1996-97,
1997-98, 1998-99 ve 1999-2000 sezonlar›nda üst
üste 4 kez flampiyonlu¤a ulaflarak tarihi bir baflar›
yakalad›. Üç sezon üst üste flampiyon olma
baflar›s›na ise Galatasaray’›n yan› s›ra Trabzonspor
ve Befliktafl sahip. Galatasaray 1970-73,
Trabzonspor 1978-81, Befliktafl da 1989-92
aras›nda üst üste üçer kez ipi gö¤üsleyerek tarihe
geçti. 1967-1968 sezonunda Fenerbahçe,
1976-1977’de Trabzonspor, 1992-1993’te ise
Galatasaray üç büyük kupay› birden (Lig, Türkiye
ve Cumhurbaflkanl›¤›) kazanan tak›mlar oldu.
Ligi domine eden dört büyük tak›m›n, uzun süreli
flampiyonluk hasretleri de bulunuyor.
fiampiyonlu¤u ‹stanbul d›fl›na tafl›yarak futbolda
yeni bir dönem açan ve bu sevinci tam 6 kez
yaflayan Trabzonspor, 1983-84’ten bu yana bir
daha flampiyonluk göremedi. Befliktafl,
1966-67’den itibaren 14, Galatasaray 1972-73’ten
itibaren 13 sezon flampiyonlukla buluflamad›.
Fenerbahçe’nin flampiyonluk hasreti ise
1988-89’un ard›ndan sadece 7 sezon sürdü.
Befliktafl’›n derbi rekoru
Fenerbahçe, Galatasaray ve Befliktafl aras›nda
oynanan derbilerde bir sezonda oynad›¤› dört
derbi maç›n› birden, üstelik hiç gol yemeden
kazanan tek tak›m 2002-2003 sezonunda Befliktafl
oldu. Befliktafl 2002-2003 sezonunda,
Fenerbahçe’yi 1-0 ve 2-0, Galatasaray’› 1-0 ve
1-0’l›k skorlarla ma¤lup etti. Lig tarihinde en fazla
puan fark›yla flampiyonlu¤a ulaflan tak›m ise
Galatasaray. Sar›-k›rm›z›l› ekip 1987-88
sezonunda 90 puanla mutlu sona ulafl›rken, ikinci
s›radaki Befliktafl 78 puanda kald›. Aradaki 12
puanl›k fark flimdiye dek flampiyonla ikinci
aras›ndaki en fazla puan fark› olarak kay›tlara
düfltü.
Ligde sezon sonu puan tablosuna göre en
çekiflmeli sezonlar 1980-81 ve 2010-11 oldu.
1980-81’de tak›mlar›n galibiyet say›lar›
birbirlerine o kadar yak›nd› ki, ligi ikinci s›rada
tamamlayan Adanaspor
ve üçüncü s›radaki
Galatasaray 34 puan
toplarken, küme düflen
Rizespor’un 29 puan›
vard›. Dört büyüklerden
Fenerbahçe de
Rizespor’la ayn› puana
sahipti. Fenerbahçe, dört
büyükler içinde averajla
ligde kalan tek tak›m
oldu. 2010-11
sezonunda ise
flampiyonu averaj
belirlerken, 82 puanl› iki
tak›mdan Fenerbahçe
flampiyonlu¤u,
Trabzonspor da ikincili¤i
elde etti.
Goller ve krallar
Turkcell Süper Lig’de
geride kalan 50 sezonda
31’i Türk, 5’i yabanc›
olmak üzere toplam
35 futbolcu “Gol Kral›”
unvan›n› kazand›. Ligin
en çok gol atan 35
futbolcusu 15 ayr›
tak›mdan ç›karken, Fenerbahçe 15 defayla
en fazla “Gol Kral›”na sahip tak›m unvan›n›
elinde bulundurdu. Galatasay ise 14 kez gol kral›
ç›kard›.
Lig tarihinde en fazla “Gol Kral›” olan futbolcu,
Türk futbolunun efsane isimlerinden Metin Oktay.
Ayn› zamanda ligin ilk “Gol Kral›” olan Metin
Oktay, 1959, 1959-60, 1960-61, 1962-63,
1964-65 ve 1968-69 sezonlar›nda toplam 6 kez
“Gol Kral›” olarak lig tarihine ad›n› yazd›rd›.
Ligin son gol kral› ise Fenerbahçe’den Alex De
Souza oldu. Lig tarihinin en fazla gol atan
oyuncusu ise 249 golle Hakan fiükür.
fiimdi milletvekili olarak TBMM’de bulunan
Hakan fiükür bu unvana Sakaryaspor, Bursaspor
ve Galatasaray formalar›yla att›¤› gollerle ulaflt›.
Sezonlar ve goller
Ligde bir sezonda en fazla gol, 1987-88
sezonunda 380 maçta 1032 golle kaydedildi.
En az gol ise 1973-74 sezonunda at›ld›. Tak›mlar
240 maçta fileleri toplam 405 kez havaland›rd›.
Ligde gol ortalamas› en yüksek sezon ise
2000-2001 oldu. 306 maçta toplam 1017 gol
at›l›rken, maç bafl›na düflen 3.32 ortalama, lig
tarihine “en bereketli sezon” olarak geçti. En az
gol ortalamas›n›n gerçekleflti¤i sezon ise 1969-70
oldu. 240 maçta toplam 419 gol at›l›rken, maç
bafl›na düflen ortalama gol say›s› 1.74’te kald›.
En farkl› skorlar
Ligde flimdiye dek en farkl› skorlu galibiyeti
Befliktafl elde etti. Siyah-beyazl›lar, 52 sezonu
geride kalan ligde, 1989-1990 sezonunda
‹stanbul’da Adana Demirspor’u 10-0 yenerek,
tarihi bir galibiyete imza att›. Ligin en çok gol
at›lan maç› ise 1991-1992 sezonunda oynanan
Fenerbahçe-Gaziantepspor müsabakas› oldu.
Fenerbahçe’nin 8-4 kazand›¤› maç, 12 kez
filelerin havaland›¤› en gollü karfl›laflma olarak
tarihe geçti.
TamSaha
12