futbolunu her yafl grubunda zirveye
ç›karacak projeler h›zla meyvelerini
verecekti.
‹spanya futbolunun zirve
yapmas›n›n, hatta ‹spanya’da her
spor dal›nda sportif baflar›lar›n
müthifl bir seviyeye yükselmesinin
önemli temellerinden biri 1992
Barcelona Olimpiyatlar› olarak
görülüyor. Futbolda son dönemde
yetiflen muazzam oyuncular›n,
Avrupa ve dünya flampiyonlu¤una
sahip basketbol tak›m›n›n, Rafael
Nadal önderli¤indeki muhteflem
tenisçi ordusunun, yine Alberto
Contador önderli¤indeki son derece
yetenekli bisikletçilerin, Formula 1
ve Moto GP’ler baflta olmak üzere
tüm motor sporlar›nda yaflanan
büyük patlaman›n tek aç›klamas›,
tek temellendi¤i nokta
Barcelona’daki 1992 Yaz Olimpiyat
Oyunlar› olabilir mi? Bu sorunun
cevab› elbette ki hay›r. fiunu
kesinlikle vurgulamak gerekir;
1992 Olimpiyatlar› öncesinde,
esnas›nda ve sonras›nda yap›lan
tesisler, devlet taraf›ndan spora
gösterilen büyük ilgi ve büyük
yat›r›m elbette ki bu temelin ciddi
bir parças› ve bu baflar›da önemli rol
sahibi ama her olimpiyat düzenleyen
ülke on sene sonras›nda böyle bir
patlama yapamad›¤›na göre, farkl›
dinamiklerin de oldu¤u gerçe¤ini
yads›yamay›z. Bütün spor dallar› için
tek tek ele almak bu yaz› için
mümkün olmasa da futbolda son
yirmi senede neler olmufl, k›saca göz
atal›m.
Son 20 y›l›n bilançosu
Öncelikle ‹spanya’n›n ortaya
koydu¤u hedefi ve vizyonu iyi analiz
edebilmek lâz›m. Sonra bu vizyon
çerçevesinde bu hedefe yürürken
hangi ad›mlar› att›¤›n› dikkatle takip
edebiliriz. ‹spanya son yirmi sene
içerisinde devlet deste¤iyle de
birlikte inan›lmaz bir tesiflleflme
ad›m› att›. Genç oyuncular›n en iyi,
en uygun koflullarda yetiflebilmesi
için tüm d›fl faktörleri sa¤lad›lar.
Ama bu ifl sadece parasal destekle,
tesis yapmakla olmuyordu ve
‹spanya bunun fark›na varm›flt›.
‹spanya çok uzun zaman boyunca
altyap› hocalar›na büyük yat›r›m
yapt›. Alt yafl gruplar›na asla
deneyimsiz ya da genç teknik
adamlar de¤il, futbolun her yönünde
uzmanlaflm›fl, uzun süredir futbolun
içinde teknik adaml›k görevinde
bulunmufl isimleri getirdi ki, bunlar›n
en önemli örneklerinden biri Iniaki
Saez, di¤eri Juan Santisteban’d›.
Deneyimsiz, çaylak ama ümit vaat
eden teknik adamlar› da onlar›n›n
yan›na monte etti. Y›llar boyunca
her yafl grubunu ayn› hocalar
çal›flt›rd›, o hoca o tak›m›n bafl›ndan
ayr›laca¤› zaman yerine geçecek
isim çok önceden belliydi ve zaten
uzun y›llard›r yan›nda çal›fl›yordu.
Bu sistemi kusursuz iflleten ‹spanya,
ayn› zamanda altyap› tak›mlar›n›n
aras›nda muazzam bir koordinasyon
kurmay› da baflard›. ‹lhan Mans›z’›n
26 yafl›nda, Gökhan Gönül gibi bir
oyuncunun 25 yafl›nda milli oldu¤u
ülkemizde daha kim bilir kaç genç
yetenek, oyuncu havuzunun d›fl›nda
kal›yor bilinmezken, ‹spanya’da son
yirmi senede her yafl grubu bir üst
yafl grubuna hemen hemen ayn›
oyuncular› daha geliflmifl flekilde
devretti. Herhangi bir oyuncu
d›flar›ya kaçmadan, havuzun d›fl›nda
kalmadan 12-13 yafllar›ndan
bafllayarak her millî tak›m
seviyesinde ayn› mantalite ve oyun
görüflü ile yetiflerek A millî tak›m
seviyesine kadar geldi. Bunu burada
yazarken kolay bir ifl gibi gelebilir
belki ama kesinlikle büyük sayg›
duyulacak, kusursuz bir sistemin saat
gibi t›k›r t›k›r iflleyiflini gösteriyordu
bu durum.
La Masia etkisi
‹spanya’n›n bu süreçte yapt›¤› en
büyük devrim düflünce baz›nda oldu
ve ‹spanya, genç yafl grubu
oyuncular›n›n hepsini ayn› mental
olgunlu¤a erifltirebilecek formülü
buldu; “basit oyna, çabuk oyna,
beraber oyna, beraber
hareket et.” ‹spanya’n›n bu
müthifl ç›k›fl›nda Barcelona
altyap›s› La Masia’n›n
büyük rolü oldu¤u aflikâr.
Camp Nou’nun yan›nda
1979 y›l›nda kurulan
La Masia, her zaman
Barcelona ve ‹spanya
futbolu için önemli bir
nimet oldu ama özellikle
Johan Cruyff’un att›¤›
tohumlar›n meyvelerini
h›zla vermeye bafllamas›
ile 2000’li y›llarda bir
futbolcu fabrikas›na
dönüfltü. Bugün kulüpler baz›nda
‹spanya ve Avrupa fiampiyonu
Barcelona ile millî tak›mlar baz›nda
Avrupa ve Dünya fiampiyonu
‹spanya Millî Tak›m›’n›n nüvesi hatta
büyük bir k›sm› La Masia mezunu
ortak ak›l, ortak felsefe ve ortak oyun
anlay›fl› ile flekillenmifl oyunculardan
olufluyor. Xavi, Fabregas, Puyol,
Pique, Iniesta, Pedro, Busquets,
Valdes gibi oyuncular› son on
senede üst yap›ya sunan bu ekolde,
oyunculara 16 yafl›na kadar hiçbir
flekilde güç, a¤›rl›k ve kondisyon
yükleme antrenmanlar› yapt›r›lm›yor.
Tam aksine buradaki çocuklara
kondisyon ve güç, topla yap›lan
antrenmanlarda kazand›r›l›yor.
‹spanya’da La Masia ile bafllayan ve
tüm tak›mlar›n altyap› sistemlerinde
bulunan önemli bir gelenek ise tüm
yafl gruplar›n›n ayn› sistem ve ayn›
anlay›flla oynama zorunlulu¤u.
‹spanya’n›n futbol devriminde
sadece oyuncu yetifltirmenin de¤il,
ayn› zamanda yetifltirilen hocalar›n
büyük önemi oldu¤unu söylemifltik.
Bunu biraz açacak olursak,
‹spanya’da flu anda 15 binin
üzerinde Pro A lisans›na sahip
antrenör oldu¤unu görürüz ki, bu
Avrupa’daki herhangi bir ülkenin iki
kat›ndan bile daha fazla bir rakam.
Bir mukayese yapabilmek ad›na
Almanya’n›n 6 bin 500, ‹ngiltere’nin
ise 2 bine yaklaflan Pro A lisansl›
antrenöre sahip oldu¤unu
ekleyebiliriz. Hem de ‹spanya’da bu
lisansa sahip olabilmek için
yapman›z gereken çal›flma saati
di¤er Avrupa ülkelerinin üç kat›yken
böyle büyük bir fark oluflmufl
durumda. Haliyle bu kadar kalifiye,
bu kadar iflinin ehli teknik adamlar
ve altyap› profesyonelleri yetifltirip,
onlara en yetenekli oyuncular› en
do¤ru mantalite ve futbol görüflüyle
teslim eder ve hepsinin aras›nda
kusursuza yak›n bir koordinasyon
sa¤larsan›z, her yafl grubunda
Avrupa ve dünya flampiyonlu¤una
oynayan bir ülke haline
geliyorsunuz.
‹spanya futbolunda sadece La Masia
de¤il tüm altyap›lar›n çok güçlü
oldu¤unu söyleyebiliriz. La Masia
müthifl mezunlar›yla çok ön planda
olsa bile, Real Madrid, Villarreal,
Atletico Bilbao, Sevilla, Espanyol,
Valencia gibi tak›mlar da birer
oyuncu madeni adeta. Zaten
‹spanya’y› Millî Tak›mlar anlam›nda
bu kadar öne iten anlay›fllardan bir
tanesi de her kulübün kendi
özkaynak düzenine büyük önem
vermesi ve A tak›m›nda mutlaka bu
oyunculara flans tan›mas› olarak da
gösterilebilir. ‹ngiltere Premier
Ligi’nde oynayan oyuncular ‹ngiltere
Millî Tak›m› için yüzde 40’l›k bir
havuz oluflturabilirken, ‹spanya’da
bu oran›n yüzde 77 olmas› da
durumu daha somut bir flekilde
ortaya koyuyor.
Futbol düflüncesinin zaferi
La Masia Direktörü Carles
Folguera’n›n da dikkat çekti¤i üzere,
‹spanya’n›n 2010’da elde etti¤i
Dünya Kupas› zaferi bir futbol
tak›m›n›n zaferinden ziyade bir futbol
ö¤retisinin, bir futbol düflüncesinin
zaferi. Folguera, La Masia’da öncelikli
olarak oyuncular›n birbirleri için ortak
bir ülküde hareket edebilmesi için
mental anlamda yetifltirildiklerini
vurguluyor. La Masia’dan tüm ‹spanya
altyap›s›na yay›lan sistem, oyunculara
topu her zaman yerden, basit, aya¤a
ve en yak›ndakine oynamay›
ö¤retiyor. ‹spanya’n›n “tiki taka”
futbolu olarak benimsedi¤i bu ö¤reti,
oyuncular›n kendini de¤il topu
koflturmas›n› baz al›yor, “Çünkü top
asla yorulmaz ve böylece hem top
kovalayan rakip yorulur, hem enerjini
muhafaza edersin” dersi ‹spanyol
gençlere temel felsefe olarak
sunuluyor. ‹spanyol oyuncular daha
12-13 yafllar›ndan itibaren sürekli k›sa
pasa dayal›, mecbur kalmad›kça bofl
alana pas yap›lmayan, uzun top
kullan›lmayan bir anlay›fl› ezberlerine
al›yor. Zaten Johan Cruyff’un, “Futbol
son derece basit bir oyundur ama en
zoru onu basit oynayabilmektir” sözü
de bu anlay›fl›n özünü yans›t›yor ki
La Masia okulunun kurucular›ndan
olan Hollandal› futbol efsanesinin
bugünkü Barça ve ‹spanya Millî
Tak›m›’nda ne kadar net bir etkisi
oldu¤u da aflikâr.
Bu büyük sistemi ve bu baflar›
öyküsünü k›saca toparlamak
gerekirse, yaz›n›n birçok noktas›nda
da de¤inildi¤i gibi ‹spanya bu büyük
devrimin yar›s›n› sahada
gerçeklefltirirken yar›s›n› da zihinlerde
yapm›fl bulunmakta. Dünyan›n bir
çok ülkesi, bir çok yetenekli
oyuncuyu yetifltiriyor, zaman zaman
çok iyi jenerasyonlar yakal›yor ama
1998’den beri tüm yafl gruplar›nda 16
Avrupa ve dünya flampiyonlu¤una
imza atan ‹spanya’n›n altyap›ya bak›fl›
ve tüm genç oyuncu kategorilerine
afl›lad›¤› bu maddi ve manevi de¤erler
Avrupa’n›n bu güzel Akdeniz ülkesini
her tak›m›n önüne koyuyor. Dünya
Kupas›’n› ülkeye kazand›ran teknik
adam Vicente Del Bosque’nin de
dedi¤i gibi, y›llarca ‹ngiliz ekolünden,
Brezilya ekolünden, Alman
ekolünden, ‹talya ekolünden
bahsedildi. Ama art›k ‹spanyol
ekolünün zaman›, ‹spanyol
futbolunun modas› ve bu moda asla
öyle kolay kolay etkisini yitirecek bir
moda olmayacak.
T
arih: 11 Haziran 2010. Yer:
Güney Afrika’n›n Johannesburg
flehrinin en büyük stadyumu
olan Soccer City. Stadyumdaki 85
bin kiflinin ve ekranlar› bafl›ndaki
milyonlar›n, hatta milyarlar›n gözü
dünyan›n en büyük futbol
organizasyonu olan Dünya
Kupas›’n›n final mücadelesinde.
‹ki sene önce Avrupa Futbol
fiampiyonas›’n› kazanm›fl olan
‹spanya, tarihindeki ilk Dünya
Kupas›’n›n peflinde. Normal süre
0-0’l›k eflitlikle geçilmifl ve maç art›k
penalt›lara gitmek üzere. Baflta
‹spanyollar ve rakip Hollandal›lar
olmak üzere herkes büyük bir
gerginlik ve heyecan içerisinde. 120
dakikan›n sonuna do¤ru gidiyoruz
ve ço¤unluk bir Dünya Kupas›’n›n
kaderinin daha penalt› at›fllar› ile
belirlenece¤ini düflünmeye bafllam›fl
durumda ki, Barcelona altyap›s›n›n
en nadide ürünlerinden biri olan
Andres Iniesta 116. dakikada ülkenin
seksen senedir bekledi¤i o golü
Hollanda filelerine b›rak›yor. Hakem
Howard Webb santray› gösteriyor.
‹spanya tarihi boyunca bir türlü
yenemedi¤i o Dünya Kupas›
flanss›zl›¤›n› k›rmaya dört dakika
uzakl›kta art›k. Tüm ‹spanyollar için
dört sene gibi geçen o dört dakika
bitiyor, ‹ngiliz hakem son düdü¤ünü
çal›yor ve ‹spanya 2008’de gelen
Avrupa fiampiyonlu¤u’ndan iki sene
sonra tarihinde ilk kez Dünya
Kupas›’n› da kazanmay› baflar›yor.
Kupa kaptan Aziz Iker Casillas’›n
ellerinde ve art›k dünya futbolunun
en tepesi ‹spanyollara ait.
2010 y›l›ndan iki sene kadar geriye
gidelim. 2008 y›l› Avrupa Futbol
fiampiyonas›’n›n ‹spanya taraf›ndan
kazan›ld›¤› seneye yani. Finalde
Fernando Torres’in Almanya’y› y›kan
o meflhur golü iki sene sonra Dünya
Kupas› ile daha da büyük mutluluk
yaflayacak olan ulusun ilk coflku
kayna¤› oluyor ama dikkatlerimizi
bu turnuvadan bir ay kadar öncesine
çevirelim. Bu sefer yer Türkiye,
Antalya Mardan Spor Kompleksi,
tarih 16 May›s 2008. Avrupa 17 Yafl
Alt› Futbol fiampiyonas›’n›n finalinde
‹spanya yine kendisi gibi çok güçlü
bir altyap› gelene¤inin sahibi Fransa
karfl›s›nda. Kakuta, Fofana, Lacazette
gibi harika oyunculara sahip Fransa
tak›m› sahadaki ‹spanya
dominasyonu karfl›s›nda çaresiz. fiu
günlerde art›k ismini herkesin bildi¤i
Thiago Alcantara ve Sergio Canales
kusursuz bir finale imza at›yorlar ve
‹spanya, Fransa’y› 4-0’la geçerek
flampiyonlu¤a ulafl›yor.
Dünya futbolunun
lokomotifi
Hadi flimdi de Dünya Kupas›
zaferinden bir sene sonraya, çok çok
yak›n bir tarihe gidelim. Bir ay
öncesi bile de¤il. Tarih 1 A¤ustos
2011. Bu sefer Romanya’day›z.
Chiajna flehrinde Avrupa 19 Yafl Alt›
Futbol fiampiyonas›’n›n final
maç›nda. Finalin bir taraf› Çek
Cumhuriyeti. Di¤er taraf›nda kim mi
var? Ne kadar sürpriz olur
bilmiyorum ama La Masia a¤›rl›kl›
kadrosu ile ‹spanya burada da
finalde. Hatta ‹ngiliz hakem Stuart
Atwell son düdü¤ü çald›¤›nda 3-2’lik
galibiyetle flampiyonlu¤u
kucakl›yorlar. Hem de iki kez yenik
duruma düfltükleri maçta... Hem de
Çek Cumhuriyeti’nin Avrupa
fiampiyonlu¤una befl dakika
mesafede oldu¤u bir maçta. Tüm
bunlar tesadüf mü, tüm bunlar flans
m›, iyi bir jenerasyon yakalamak m›
bunun tüm aç›klamas›? Neden
futbolda hangi tafl› kald›rsak son on
senede alt›ndan ‹spanya ç›k›yor?
Hadi biraz bu iflin s›rr›n›n ne oldu¤u
üzerine kafa yoral›m.
‹spanya 1950’lerden beri Avrupa ve
dünya futbolunda önemli yere sahip
ülkelerin bafl›nda geliyor. Dünya
futbolunu flekillendiren iki dev kulüp
Real Madrid ve Barcelona
markalar›na sahipken bunun tersinin
olmas› da düflünülemez zaten.
Ancak ayn› ‹spanya her zaman en
ilgi çekici liglerden birine ve her
zaman kulüp tak›mlar› baz›nda
büyük baflar›lara sahip olmas›na
ra¤men ifl millî tak›m seviyesine
geldi¤inde klasik bir k›s›r döngünün
içine hapsolup kald› uzun y›llar
boyu. 2000’li y›llar›n bafl›na kadar
‹spanya ne zaman bir turnuvaya
gitse hemen hemen tüm
futbolseverlerin yorumu ayn›
flekildeydi. ‹yi futbol oynarlar,
gruptan rahat ç›karlar ama çeyrek
finalin ötesine asla gidemezler. Her
turnuvaya iyi kadrolarla gelen, her
turnuvada önemli y›ld›zlar ç›karan,
iyi futbol oynayan ‹spanya’n›n kaderi
gerçekten de bu flekilde
gerçeklefliyordu uzunca bir zaman.
Ancak ‹spanya kaderini bafltan
yazmaya kararl›yd› ve tüm ülke
‹spanya
Erman
Yaşar
TamSaha
48
TamSaha
49
Futbolun yeni modas›
Futbolun yeni modas›
‹spanyol futbolu
tohumlar›n›
seneler önce att›¤›
büyük devrimin
meyvelerini
toplamaya bafllad›.
Y›llarca
uluslararas›
organizasyonlarda
boy göstermesine
ra¤men ç›tay› en
üste koyamayan
‹spanyollar bir
süredir her yafl
grubunun
yenilmez armadas›
bir ülke halini
ald›. Peki, nas›l
oldu da bu büyük
patlama yafland›?
Baflar›n›n perde
arkas›nda hangi
ak›l uygulamalar›
yat›yor?
İspanya’da 15 binin üzerinde Pro A lisansına sahip
antrenör var. Bu rakam, Avrupa’daki herhangi bir
ülkenin iki katından bile daha fazla. Bu kadar kalifiye,
bu kadar işinin ehli teknik adamlar ve altyapı
profesyonelleri yetiştirip, onlara en yetenekli oyuncuları
en doğru mantalite ve futbol görüşüyle teslim eder ve
hepsinin arasında kusursuza yakın bir koordinasyon
sağlarsanız, her yaş grubunda Avrupa ve dünya
şampiyonluğuna oynayan bir ülke haline geliyorsunuz.