Basic HTML Version
ariyerinin sonbahar›n› oynayan veya hâlihaz›rda
yedek kulübesinin 2 numaral› sorumlusu olan fut-
bol adamlar› günün birinde teknik direktör olmay›
illâ ki hayal eder. Asl›nda tüm çabalar› bunun için-
dir ama hedefin gerçekçi olup olmad›¤›n› ancak o
yedek kulübesine geçtikten sonra anlayabilirler.
Örne¤in Jose Mourinho’nun mutlaka baflar›l› bir
teknik adam olaca¤›, henüz Barcelona’daki yar-
d›mc›l›k günlerinde kendini belli etmiflti. Portekiz-
li teknik adam, hem ustas›na hem de ç›ra¤›na kar-
fl› mücadele etmifl “özel” bir örnek olarak dikkat
çekiyor. Ne var ki her örnek onunkine benzemeye-
bilir. Nitekim Alex Ferguson’›n yard›mc›lar›nda
gördü¤ümüz üzere baz›lar›n›n en iyi yapt›¤› ifl asis-
tanl›k olarak kalabiliyor.
Mourinho’nun öyküsü
Asl›nda Portekizlinin hikâyesini bilmeyen futbolse-
ver kalmad› desek pek de yanl›fl olmaz. Henüz 30
yafl›ndayken Porto’da Sir Bobby Robson’›n yard›m-
c›s› olarak bafllayan kariyeri, ‹ngiliz teknik adam›n
peflinden Barcelona’ya do¤ru uzayacakt›. Bugün
Katalanlar taraf›ndan i¤neleme konusu olarak kul-
lan›lsa da Robson’›n tercümanl›¤›n›n yan› s›ra ra-
kip tak›m analizlerini ve antrenman planlar›n› üst-
lenmiflti Mourinho. Özellikle son iki noktada o ka-
dar s›ra d›fl› ifller yapm›flt› ki, sezon sonunda Rob-
son’›n yerine Van Gaal geçti¤inde kovulmay› kesin
olarak beklerken bir anda kendini bafl asistan ola-
rak buluvermiflti. Mourinho’nun planlama becerisi
ve her iki teknik adam›n aksine defansa odaklan›-
fl›, onu mükemmel bir tamamlay›c› yap›yordu.
Robson’dan iflin temelini ve felsefesini kabaca ö¤-
renen Portekizli, Van Gaal’in yan›nda art›k kimi
zaman idmanlar› ve hatta maçlar› kenardan yöne-
terek kazanma güdüsünü elde ediyordu.
Teknik adaml›¤a geçifl yapt›ktan sonra Bobby Rob-
son ile hiç rakip olma flans› olmad› Mourinho’nun.
Fakat Van Gaal ile ilk karfl›laflma f›rsat›n› daha mâ-
nidar bir ortamda bulamazd›. Bernabeu’daki fiam-
piyonlar Ligi finali sadece bir usta-ç›rak iliflkisi de-
¤ildi zira art›k ikisi de dünyan›n parmakla gösteri-
len teknik adamlar› olmufltu. Ayr›ca galip taraf, ta-
rihte bu kupay› iki farkl› tak›mla kazanan üçüncü
teknik adam s›fat›n› elde edecekti. 90 dakika biti-
minde Inter lehine 2-0’l›k sonuç, Mourinho’yu
Bernabeu’da b›rak›p Real Madrid’in bafl›na geçiri-
yordu. Ne var ki son karfl›laflmalar› bu olmayacak-
t›. ‹ki lider Premier Lig’de buluflunca Chelsea ile
Manchester United aras›ndaki maçlar ayr› bir bo-
yut kazand›. Bu sezon Old Trafford’taki karfl›lafl-
may› yine “eski ç›rak” kazanmak üzereydi ancak
Van Persie’nin son dakikadaki golü beraberli¤i
sa¤lad›. Alex Ferguson sonras› bask›n karakter ek-
sikli¤i yaflayan ‹ngilizler, iki eski orta¤›n ve ebedî
dostun gelifliyle bu a盤› fazlas›yla kapatacak gibi
görünüyor.
Sadece eski ustalar›yla de¤il, bir zamanlar ç›ra¤› olan
isimlerle de karfl›laflma f›rsat› buldu Mourinho. Örne-
¤in Andre Villas Boas 2011 May›s’›nda Porto ile üç
kupa birden kazan›nca eski hocas›yla k›yaslanmamas›
art›k imkâns›zd›. Nitekim o da henüz 17 yafl›ndayken
ayn› apartmanda oturdu¤u Porto menajeri Bobby Rob-
son ile öyle derin futbol sohbetlerine dalm›flt› ki, ‹ngi-
liz efsanenin Villas Boas’› antrenör olarak ifle almas›
uzun sürmedi. ‹lerleyen y›llarda Mourinho’nun yar-
d›mc›s› olarak Porto’nun yan› s›ra Chelsea ve Inter’e
de giden genç antrenör, bu kulüplerden ilk ikisini me-
najer olarak çal›flt›rmakta gecikmeyecekti. Ne var ki
hocas›n›n ad›mlar›n› neredeyse bire bir takip eden 34
yafl›ndaki Villas Boas, onun Chelsea’de baflard›¤› kari-
yer süreklili¤i konusunda s›n›fta kald›. ‹kilinin rakip
olarak ilk ve son buluflmas› geçti¤imiz sezon Chelsea
ile Tottenham’›n bafl›nda berabere sonuçland›.
Mourinho’nun hâlihaz›rda rekabete devam etti¤i bir
baflka ç›ra¤› ise Brendan Rodgers’tan baflkas› de¤il.
Portekizlinin Chelsea’deki ilk döneminde s›ras›yla
genç ve A tak›mda yard›mc›l›¤›n› yapan Rodgers,
Mourinho tekrar Stamford Bridge’e gelene kadar bafla-
r›l› bir Swansea kariyeri sonras› Liverpool’a geçti. Son
bir buçuk sezonda oynanan üç oyunu da kazanan “us-
ta”, geçti¤imiz Nisan ay›nda Gerrard’›n talihsiz düflü-
flüyle hat›rlanan maçta Rodgers’›n deyifliyle kale önü-
ne iki otobüs çekerek bir anlamda ç›ra¤›n›n flampiyon-
lu¤unu engelledi. Özetlemek gerekirse Mourinho bu-
güne kadar ne ustas› ne de ç›raklar›na karfl› ç›kt›¤› hiç-
bir maçtan eli bofl ayr›lmad› fakat geçen sezon ligi
Brendan Rodgers’›n hemen alt›nda tamamlad›.
Fergoson’›n 7 harikas›
26 y›l boyunca ayn› elit tak›m›
çal›flt›ran bir menajerin yar-
d›mc›lar› aras›ndan sivrilip
onunla boy ölçüflebilen bir tek-
nik adam ç›karmas›n› bekleye-
bilirsiniz. Ne var ki Sir Alex
Ferguson’›n Manchester Uni-
ted kariyeri benzer sonuç do-
¤uramad›. ‹skoç menajer bu sü-
re boyunca 7 asistanla çal›flsa
da aralar›ndan sivrilenler az›n-
l›kta kald›. ‹lk dört buçuk sezo-
nunda Ferguson’›n asistanl›¤›n›
yürüten Archie Knox, 1990’da-
ki Federasyon Kupas› haricinde
bir baflar› göremese de tak›m›n
çehresinin de¤iflti¤i bir dönem-
de önemli rol oynad›. Oyuncu-
lar aras›ndaki içki kültürünün
ve soyunma odas› dedikodula-
r›n›n noktalanmas›nda Knox’un etkisi büyüktü.
1991’de Brian Kidd’in göreve gelifli ise Ferguson’›n
kulüpteki ilk baflar› dalgas›n›n yan› s›ra ’92 S›n›f›’n›n
do¤ufluyla sonuçland›. 7 y›l boyunca bu ikili ‹ngilte-
re’de her türlü kupay› kazanmay› bilecekti. Aral›k
1998’de küme düflme potas›nda bulunan Black-
burn’ün teklifi Kidd’e cazip geldi ve o da Ferguson’la
aras›n› bozma pahas›na birinci adam olma f›rsat›n› ge-
ri çevirmedi. Ne var ki sezon sonu geldi¤inde Kidd’in
Blackburn’ü küme düflerken, yar› yolda b›rakt›¤› Uni-
ted, Bayern’i devirerek Avrupa’n›n 1 numaras› oluyor-
du. Kidd ve Ferguson’›n rakip olarak tek karfl›laflmas›
da golsüz berabere bitecekti. ‹ngiliz antrenörün son 5
y›ld›r Manchester City’de görev yapt›¤›n› hat›rlatmak-
ta da fayda var.
Brian Kidd sonras› iki buçuk y›l Ferguson’›n sa¤ kolu
olan Steve McClaren, hem asistanl›k hem de sonras›n-
da teknik adaml›k konusunda en öne ç›kan isim oldu.
Ortas›nda göreve geldi¤i sezonun sonunda üç kupa-
n›n birden kazan›lmas› tesadüf görülebilirdi ama bu
görüflü kolayca çürüttü McClaren. Özellikle video
analizleri, sporcu psikoloji konusundaki yaklafl›mlar›
ve yabanc› kulüplerden esinlendi¤i kimi teknikler sa-
yesinde antrenörlü¤e akademik bir bak›fl aç›s› kazan-
d›rm›flt›. Sonraki iki sezon da Premier Lig’in zirvesin-
de tamamlan›nca McClaren’a Middlesbrough yolu
aç›ld›. Buradaki 5 sezonunda Ferguson’a rakip oldu¤u
10 lig maç›nda 4 galibiyet ve 2 beraberlik elde eden
McClaren, bir anlamda ustas› ile denk durabilmiflti.
Sonras›nda ‹ngiltere Millî Tak›m›’ndaki hayal k›r›kl›¤›
sebebiyle itibar›n› yitirse de McClaren Twente’deki
baflar›lar› sayesinde tekrar aya¤a kalkabildi.
2002 yaz›nda McClaren’›n yerini alana dek Carlos
Queiroz’un kariyerinde NY Metrostars, Nagoya Gram-
46
TamSaha
Futbolda belki hiç de¤iflmeyecek bir kural varsa o da baflar› madalyas›n›n
veya ceza faturas›n›n ilk olarak teknik direktöre verilece¤idir. Ne var ki
ustas›n›n yan›nda piflerek bu pastadan pay alan ve günün birinde onun
karfl›s›na dahi dikilebilen yard›mc› teknik adamlar da yok de¤il. Kimi
zaman boynuzun kula¤› geçti¤i, bazen de tamirci ç›ra¤› misali hep asistan
rolünü benimseyen örnekler yak›n tarihimizde mevcut.
K
Ustalar ve ç›raklar›
Mustafa Akkaya
TamSaha
47
Mourinho
Ferguson
McClaren
Van Gaal